Mã bệnh U60.091 Hoàng đản; K75 Bệnh viêm gan khác- U60.061 Hoàng đản K71 Bệnh gan do độc chất…

      Can âm hư thuộc hội chứng “ Thận âm hư” trong Đông y. Người bệnh biểu hiện đau đầu, chóng mặt, ù tai, mắt khô mắt yếu, đau tức hông sườn, nam sinh di tinh, nữ huyết thiếu kinh ít, băng lậu, lòng bàn tay bàn chân nóng “ngũ tâm phiền nhiệt” mạch huyền tế sác. Bệnh phần nhiều vốn âm huyết hư, hay ăn chất mặn, khô cay nóng, tình chí hay căng thẳng, ốm lâu ngày, sinh hoạt không tiết chế đều có thể dẫn đến can âm bất túc. Sách đông y cho rằng tạng can bắt nguồn từ tạng thận, vậy nên tạng thân suy yếu, khiến tạng can “can âm” cũng hư, biểu hiện can thận âm hư. Phép trị chủ yếu dưỡng can thận âm… Nếu can âm hư không trị để lâu sinh chứng “Huyễn Vựng” đau đầu chóng mặt, mất ngủ, mắt yếu, lưng gối yếu mỏi, huyết áp cao, sinh lý yếu và nhiều chứng bệnh khác liên quan đến can thận âm hư.  Dưới đây là bài thuốc có tác dụng phòng trị can âm hư theo bệnh chứng gia giảm:

   Chứng can âm hư mà đau đầu mắt yếu: dùng bài Bài Kỷ cúc địa hoàng gia giảm gồm: Thục địa 30g, Hoài sơn 20g, Đơn bì 14g, Sơn thù12g, Phục linh 12g, Trạch tả10g, Cẩu kỷ12g, Cúc hoa 12g, Bạch thược12g.

Cách dùng: Sắc hoặc làm hoàn uống.

Tác dụng: Tử bổ thận âm, ích can huyết, an thần dễ ngủ… trị mất ngủ váng đầu ù tai, tâm hỏa động làm khó ngủ, mắt yếu, lưng gối yếu mỏi, huyết áp cao, suy nhược thần kinh, sinh lý yếu, các chứng can thận âm hư, hư hỏa bốc lên.

Gia giảm: Nếu như sốt về chiều gia Tri mẫu 12g, Hoàng bá 12g. Nếu khó ngủ huyết áp thấp gia Bá tử nhân14g… Nếu tiểu đêm nhiều khó ngủ gia Ich trí nhân12g… Nếu nóng tiểu nhiều khó ngủ gia Hắc đậu 20g, Táo nhân 12g …. Nếu ho nhiều mồ hôi gia mạch môn 12g, Ngũ vị tử 12g, Nếu tỳ yếu đầy bụng gia Bạch truật 12g, Đương quy 12g, Sài hồ 12g.

Kiêng kỵ: Chứng hỏa kém, tỳ vị yếu dễ đi cầu.

   Chứng can âm hư mà đau tức sườn kèm can khí uất:  dùng Bài Nhất quán tiễn gồm: Bắc sa sâm16g, Đương qui14g, Cẩu kỷ tử14g, Mạch môn14g, Sinh địa20g, Xuyên luyện tử 8g.

Cách dùng: Sắc hoặc làm hoàn uống:

Tác dụng: Dưỡng âm sơ can giải uất… Trị can thận âm hư, can khí uất gây nên ngực sườn đau tức, miệng đắng, ợ chua, lưỡi đỏ khô…

Gia giảm: Nếu miệng khô đắng gia Hoàng cầm10g, Thiên hoa phấn12g. Nếu người nóng nhiều mồ hôi gia: Địa cốt bì12g, Tang diệp14g, Mẫu lệ10g… Nếu bụng đau gia Bạch thược14g, Hương phụ 14g… Nếu đại tiện táo gia Hoả ma nhân 12g… Nếu khó ngủ gia Bá tử nhân 12g, Táo nhân12g, Ngũ vị 12g. Nếu huyết hư gia Đương qui 12g, Bạch thược 12g.

Kiêng kỵ: Chứng tỳ khí hư, bụng đầy trướng khó ngủ.

   Chứng can âm hư mà ở người có tuổi lưng gối yếu: dùng Bài Tả qui hoàn gia giảm gồm: Thục địa 20g, Cẩu kỷ tử14g, Lộc giác giao12g, Hoài sơn18g, Thỏ ty tử14g, Đương quy 12 g, Sơn thù14g, Ngưu tất 14g.

Cách dùng: Tán nhỏ làm hoàn hoặc sắc uống.

Công dụng: Tư âm bổ can thân, ích tinh huyết… trị can thận âm bất túc, đầu váng hoa mắt, lưng gối mỏi, di tinh, ù tai, đạo hãn, dùng chữa viêm thận mạn, di tinh, sinh lý yếu, viêm tiền liệt tuyến, đau lưng, nữ vô sinh. Bài phù hợp với người can thận tinh huyết hư tổn mà nội nhiệt, huyết thiệt, hỏa vượng không rõ ràng và dạ dày còn thu nạp được.

Gia giảm: Nếu mệt mỏi, tự hãn gia Hoàng kỳ14g, Nhân sâm12g. Nếu di tinh gia Khiếm thực14g, Kim anh tử12g. Nếu sốt có uất chứng gia Miết giáp12g, Địa cốt bì14g.

Nếu đại tiện táo gia Nhục thung dung12g, Ma tử nhân12g, Nếu tiểu vàng ít giaTrạch tả12g,

   Ngoài ra nếu âm hư như nóng sốt về chiều phối hợp Bài: “Đại bổ âm hoàn”. Nếu phụ nữ kinh không đều trước kỳ Bài thuốc: “Lưỡng địa thang. nếu hay giận dữ dùng bài “Điều can tán”.

Hình minh họa

Dongyminhphuc.com