Mã bệnh U60.011Chứng bĩ; K30 Khó tiêu chức năng- U60.192 Tiện huyết: K51Viêm loét đại tràng chảy máu.

     Theo YHCT viêm đại tràng thuộc phạm vi các chứng phúc thống, tiết tả, lỵ tật, tràng phong, tang độc..Nguyên nhân dẫn tới viêm đại tràng thường do ăn uống không tiết chế, khiến cho tỳ vị thương tổn, chức năng vận hóa đại tràng đình trệ gây viêm đại tràng, có khi do yếu tố tâm thần kinh lo nghỉ lâu ngày khiến tỳ vị tổn thương, tức giận thái quá khiến can khí uất kết đều có thể gây viêm đại tràng. Đông y chia viêm đại tràng thành 5 thể như: thể thấp nhiệt, can tỳ bất hòa, thể ứ trệ….Tùy thể mà dùng bài thuốc thích hợp.

 Viêm đại tràng, thấp nhiệt. Thường gặp lúc bệnh mới bắt đầu hoặc lúc tái phát sốt, đau bụng, tiêu chảy hoặc mót rặn, cầu ra máu mũi, có khi nóng lạnh, rêu dày nhớt, mạch Hoạt Sác.

     Theo YHHĐ Viêm đại tràng mạn là tình trạng do tổn thương, viêm nhiễm một đoạn đại tràng hoặc toàn bộ khung đại tràng. Bệnh chứng rất đa dạng, có khi đau âm ỉ hoặc đau quặn từng cơn, kèm theo rối loạn tiêu hóa, táo bón, tiêu chảy nhiều lần, phân lỏng hoặc có máu. Nguyên nhân phần nhiều do amip (lị amip), do lao, vô căn…

Phép trị: thanh tràng vị, lợi thấp nhiệt, tiêu viêm…

Dưới đây là bài thuốc Đông y thường dùng chữa viêm đại tràng, thấp nhiệt. Bài Cát căn cầm liên: Cát căn 20g, Hoàng cầm 12g, Hoàng liên 12g, Mộc hương 8g, Xa tiền tử 20g.  Đây là (Bài Cát Căn Cầm Liên Thang “Thương hàn luận” gia giảm). Sắc nước uống.

 Tác dụng: thanh nhiệt, giải biểu, Bài thuốc thường dùng chữa chứng tả lỵ mới mắc còn biểu chứng.

 Giải thích bài thuốc:

-Cát căn: giải biểu, thanh vị chữa nhiệt lỵ, tiêu chảy.

-Hoàng cầm, Hoàng liên: thanh nhiệt ở đại tràng, trị lỵ, táo thấp…

-Cam thảo: kiện tỳ hòa trung, điều hòa các vị thuốc.

Các vị thuốc hợp thành bài thuốc chữa tả lỵ, cấp có sốt.

 Gia giảm:

-Nếu nôn đàm nhiều gia Bán hạ, Gừng tươi.

-Nếu bụng đầy chậm tiêu gia: Sơn tra, Thần khúc, Mạch nha.

-Nếu đau bụng gia: Mộc hương để hành khí chỉ thống.

-Nếu có sốt, tiêu chảy, khát khát gia Kim ngân hoa, mơ lông.

-Nếu thấp nhiều thêm Hậu phác,Thương truật.

-Nếu táo bón gia Đại hoàng 6-8g. 

Lưu ý: Bài này không dùng đối với chứng viên đại tràng thể hư chứng.

 Phụ phương:

   + Trị viêm đại tràng do thấp nhiệt phối hợp Bài (Tiêu Trệ Bí Phương gia giảm “Lê Hữu Trác”). Đương qui 12g, Bạch thược 8g, Binh lang 8g, Đào nhân 12g, Chỉ xác 8g, Địa du 10g, Hoang cầm 10g, Hoàng liên 8g, Hậu phác 12g, Hồng hoa 8g, Mộc hương 8g, Sơn tra 8g, Thanh bì 8g, , Cam thảo 2g. Trị kiết lỵ, hoặc đi ra máu, hoặc mũi, hoặc máu mũi lẫn lộn, mót rặn, mình nóng, bụng đau. Tác dụng trị viêm đại tràng kiết lỵ, hoặc đi ra máu.

   +Trị viêm đại tràng mãn nên uống bài (Bạch Đầu Ông Thang “Tuyên minh luận”gia giảm). Bạch đầu ông16g, Trần bì 12g, Hoàng liên 8g, Hoàng bá12g, Mộc hương 4g, Xa tiền tử 20g, Cát căn16g, Hoàng cầm10g, Kim ngân12g, Hậu phác12g, Thương truật 10g.Tác dụng: Thanh nhiệt, giải độc, lương huyết, chỉ lỵ.

Hình minh họa

Dongyminhphuc.com