-MTDL: Thiên môn đông dùng rễ (củ). Nên chọn loại củ đào thu hoạch vào mùa thu đông,  loại củ to, mập đã bóc vỏ bỏ lõi, thứ mềm, không dính tay, không mốc, ẩm ướt là tốt. Ngày dùng từ 10 – 15g.

XXDL: Thiên môn mọc hoang và được trồng nhiều nơi rừng thưa nước ta và các nước vùng nhiệt đới.

-TVQK: Vị ngọt, đắng, tính rất hàn. Vào Phế, Thận.

-CDCT: Thanh Phế, gián hoả, tư âm, nhuận táo. Chủ trị: Ho, ho ra máu, thổ huyết, nóng sốt, tân dịch hao tổn, phiền khát, táo bón, dùng dạng sắc hay cao vv.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Thiên môn có chứa chất dính, B sitosteron, 5 methyloseymethyl fucfuran vv.

- PHƯƠNG THIÊN MÔN ĐÔNG CHỦ TRỊ:

   + Trị phụ nữ bị ho suyễn, tay chân, đỉnh đầu nóng, mồ hôi trộm, miệng khô, đầu và mặt sưng phù. Mạch môn 320g, Sinh địa 1280g, Thiên môn 400g. Tán bột. Nấu Sinh địa thành cao, trộn thuốc bột làm hoàn. Uống ngày từ 10-20g, sắc nước Nhân sâm, Kinh giới tiêu thuốc (Thiên Môn Đông Hoàn II).

   + Chữa chứng ho, nguy hại đến Tâm, thổ huyết chảy máu cam: A giao 40g, Bạch thược 40g, Chích thảo 20g, Đương quy 40g, Hoàng kỳ 40g, Mạch môn 40g, Một dược 40g , Ngó sen 40g, Nhân sâm 20g, Sinh địa 40g, Thiên môn  40g, Viễn chí 40g.Sắc uống. (Thiên Đông Thang -Lê Hữu Trác).

   + Chữa Phế nhiệt, ho táo bón, mồ hôi ra nhiều: Sinh địa, Mạch môn, Thiên môn, Tang diệp, Đinh lăng. Sắc uống. Tác dụng: Trị thiếu máu, suy nhược, liễm hãn. (Sinh Địa Thang- Sổ Tay 540 Bài Thuốc Đông Y).

   + Chữa ho khô rát cổ (do phế nhiệt): Thiên môn, Tỳ bà, Bách hợp, Thạch hộc, Trần bì, mỗi vị 10-12g. Sắc uống. Hoặc dùng Thiên môn 15g, Sinh địa, Sa sâm, mỗi vị 12g. Sắc uống. (Kinh Nghiệm Dân Gian).

   + Trị chứng Tâm loạn nhịp, hồi hộp, đoản hơi, vô lực, mồ hôi nhiều, mụn nhọt, táo bón, kém ngủ: Thiên môn đông 16g, Liên tâm 8g, Đăng tâm thảo 8g, Liên nhục 12g, Thảo quyết minh 12g, Bá tử nhân 12g, Sinh địa 20g, Thục địa  20g; Đạm trúc diệp 30g. Sắc uống, ngày 1 thang. (Kinh Nghiệm Dân Gian).

PHẦN THAM KHẢO:

   + Sở dĩ nói Thiên môn nhuận được 5 tạng, kỳ thực nó nhuận được Phế, thì sau đó 5 tạng cũng được nhuận lây, thế thì Thiên môn cũng là một vị thuốc tốt để nhuận Phế vậy. (Hòa Hán Dược Khảo).

   + Thiên môn bẩm thụ được khí sơ sinh đại hàn từ buổi bắt đầu mà sinh ra, cho nên nó được khí thuần âm của đất. Vị của nó tuy hơi đắng nhưng lại ngọt mà hơi cay, chính khí của nó là đại hàn, không độc, cần được nhiều chất ngọt hơn vì vị của nó hậu hơn khí, cho nên nó trừ được hư nhiệt của Phế và Thận. (Cù Hy Ung).

KIÊNG KỴ: Tỳ Vị hư hàn tiêu chảy không dùng.

Dongyminhphuc.com

Chia sẽ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học