-MTDL: Nhân trần, còn gọi là Nhân trần bắc. Nên chọn toàn cây khi có hoa (trừ rễ), cây có nhiều lá, mùi thơm, không cũ mốc, mất mùi, sâu mọt, sạch đất cát là tốt. Ngày dùng từ 10 – 20g.

-XXDL: Nhân trần bắc chưa thấy trồng khai thác ở Việt Nam, loại này chủ yếu nhập từ Trung Quốc.  

-TVQK: Nhân trần vị hơi hàn, đắng, cay. Vào Bàng quang.

-CDCT: Nhân trần cao có tác dụng thanh nhiệt lợi thấp thối hoàng. Chủ trị: Các chứng hoàng đản “vàng da” chứng sỏi mật, bệnh thấp ôn, thấp sang (nhọt lở), ghẻ, phong chẩn vv...

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Chủ yếu có chứa β－pinene, capillene, capillin.vv…

 PHƯƠNG THUỐC NHÂN TRẦN CHỦ TRỊ:

   - Trị chứng kiết lỵ, chứng hoàng đản (vàng da do thấp nhiệt): Nhân trần, Cam thảo, Cúc hoa, Sơn chi, Sơn tra, Thanh bì, Trạch tả. Tùy liều gia giảm. Sắc uống. (Nhân Trần Ẩm – Nghiệm Phương).

   - Trị chứng dương hoàng đản, (dương minh thấp nhiệt do ứ uất) tiểu vàng đỏ, tiểu ít, đại tiên không thông: Chi tử 8g, Đại hoàng 12g, Nhân trần cao 36g. Sắc uống. Tác dụng: Thanh nhiệt, lợi thấp, thoái hoàng. (Nhân Trần Cao Thang – Kim Quỹ Yếu Lược).

   - Trị các chứng da vàng, tiểu vàng (dương hoàng đản): Bạch thược, Bạch truật, Cát căn, Hoàng cầm, Ma hoàng, Mộc thông, Nhân sâm, Nhân trần cao, Sơn chi tử, Xích linh. Thêm Sinh khương và Đại táo. Tùy chứng gia giảm. Sắc uống. Tác dụng: Trị các chứng dương hoàng đản thiên về nhiệt. (Nhân Trần Tả Tâm Thang – Thẩm Thị Tôn Sinh Thư).

PHẦN THAM KHẢO:

   - Hiện nay thị trường đang dùng 4 loại Nhân trần như: - Nhân trần nhập của Trung quốc.(loại nhân trần nói trên) - Nhân trần, (Hoắc hương núi) Thường mọc ở vùng Vĩnh phú, Hà Bắc nước ta.

   - Nhân trần (Bồ bồ) thường mọc vùng ven biển miền Trung.

   - Nhân trần tím (Adenosma bracteosum Bonatti) thân và cành màu tím đỏ, thường mọc vùng rừng phía Tây Nam.

   - Sách Thang dịch bản thảo, quyển trung: "Trọng Cảnh có bài Nhân trần chi tử đại hoàng thang trị thấp nhiệt, Chi tử bá bì thang trị táo thấp, thấp tắc tả chi, táo sắc nhuận chi. Đó là 2 loại thuốc trị dương hoàng. Lý tư Huấn trị âm hoàng dùng Nhân trần phụ tử thang lấy Nhân trần là quân, lấy Đại hoàng, Phụ tử làm tá."

   - Viện Dược liệu Hà nội (Lê Tùng Châu 1975) và Phân viện Dược liệu Thành phố Hồ Chí Minh (Nguyễn Viết Tựu) nghiên cứu và có những kết luận sau: Bồ bồ làm tăng tiết mật rõ rệt ở cả 3 lô thí nghiệm: Cao cồn 40 độ, cao nước và tinh dầu, tác dụng mạnh nhất ở cao cồn. Cao cồn và tinh dầu có tác dụng tăng thải độc của gan.

KIÊNG KỴ: Không thấp nhiệt không dùng.

Dongyminhphuc.com

Chia sẻ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học