U63.461Thủy thũng- N05 Hội chứng viêm thận không đặc hiệu- U66.372 Lung bế; R33 Bí đái

Theo YHCT phù thũng phần nhiều do phế hư thì không hóa tinh mà lại hóa thủy, tỳ hư không chế ngự được thủy mà lại bị khắc, thận hư thủy không làm chủ được mà lại đi lung tung (vọng hành), thủy không quy kinh thì tràn ngược lên, cho nên truyền vào tỳ mà vơ nhục bị phù thũng, truyền vào phế thì suyễn thở gấp”. Sách cho rằng phù thũng nếu do ngoại tà bệnh phát nhanh phần nhiều do “dương thủy”, chữa nhanh.  Nếu do ăn uống, mêt nhọc , bệnh phát chậm nội thương do “âm thủy”. Nếu phù phần trên nên phát hãn, phù phần dưới nên lợi tiểu.

Phù thũng do thận dương suy, biểu hiện phù thũng từ lưng trở xuống phù nặng hơn. Ấn vào ngập ngón tay, sợ lạnh, chân tay lạnh, lưng gối mỏi lạnh, bụng trướng đầy, lưỡi nhợt bệu, có vết răng, rêu lưỡi trắng trơn, mạch trầm trì.

Theo YHHĐ phù thũng cũng chia ra 2 loại hình chính là: Viêm thận cấp và viêm thận mãn, ngoài ra còn có biểu hiện Phù tim, xơ gan, phù thiếu dinh dưỡng v.v...

Phép trị: ôn thận ích khí, lợi thủy, tiêu thũng.

Dưới đây là bài thuốc Đông y phòng trị phù thũng, thận khí suy.

Bài Chân Vũ Thang

Phương thuốc:

Phụ tử                         12g

Phục linh                     16g

Sinh khương               12g

Bạch truật                   12g

Bạch thược                 16g

Đây là (Bài Chân vũ thang “Thương hàn luận”Gia Giảm): Sắc uống.

Tác dụng: ôn dương, lợi thủy… trị phù do tỳ thận dương hư, tiểu không lợi, lạnh đau bụng,  mạch trầm.

Dẫn giải bài thuốc:

-Phụ tử có tác dụng ôn thận tráng dương, khu hàn là chủ dược.

-Bạch linh, Bạch truật kiện tỳ, lợi thủy.

-Sinh khương ôn tán thủy.

-Linh Truật. Bạch thược: hòa vinh, chỉ thống, liễm âm, hòa được tính Bài này nếu thận khí được hồi phục thì hàn thủy được tiêu, tiểu tiện sẽ lợi, phù sẽ hết.

Gia giảm:

-Nếu chân lạnh nhiều gia Ba kích, Nhục quế để ôn bổ thận dương.

-Nếu người mệt, nhiều mồ hôi gia: Nhân sâm, hoàng kỳ, bổ khí…

-Nếu sợ lạnh gia Ma hoàng, Tế tân để ôn kinh tán hàn.

-Nếu tiểu không thông nên phối hợp bài"Kim quỹ thận khí hoàn" (gồm  Thục địa 20g, hoài sơn 16g, đan bì 10g, ngưu tất 12g, ngũ vị tử 12g, phụ tử chế 8g, phục linh 12g, quế chi 12g,trạch tả 12g, xa tiền tử 12g.

Phụ phương:

+ Trị phù thũng, thận khí suy. “âm thủy” (Phòng Kỷ Phục Linh Thang “Kim Quỹ Yếu Lược” ). Chích thảo 20g, Hoàng kỳ 40g, Phòng kỳ 40g, Phục linh 40g, Quế chi 20g. Sắc uống. Tác dụng: Thông dương, hóa khí, biểu lý phân tiêu.Trị tỳ thận thấp phù thũng.

+ Tri phù thũng, thận khí suy (Thận Khí hoàn “Kim Qủy yếu lược”  gia giảm). Thục địa 30g, Sơn dược 18g, Sơn thù 14g, Đơn bì 16g, Phục linh10g, Trạch tả 8g, Nhục quế 6, Phụ tử 6g, Ngưu tất 12g, Đỗ trọng 14g, Xa tiền tử 12g. Tác dụng lợi niệu, tiêu phù, dùng chữa chứng thận dương hư, cơ thể nặng nề phù thủng, tiểu tiện ít.

Hình minh họa

Dongyminhphuc.com