(Nguyên nhân, phép trị chứng cấp kinh phong)

  Bệnh kinh phong thường biểu hiện chứng trạng phong co rút làm chủ yếu, thường gặp trẻ sơ sinh. Phép trị được phân thành 2 loại: cấp kinh phong và mạn kinh phong. Cấp kinh phần nhiều là do nhiệt cực sinh phong. Mạn kinh là do tỳ hư mà can mộc khắc, Tâm chủ kinh, phong thuộc can mộc sinh cấp kinh phong.

  Theo Y học cổ truyền trẻ em sơ sinh bị cấp kinh phong phần nhiều do sợ hải quá mất tinh thần, (nhìn thấy vật lạ, nghe thấy tiếng lạ, sợ quá mất tinh thần mà sinh bệnh cấp kinh phong). Hoặc do hỏa nhiệt bốc trong Tâm, ngoại ta xâm nhiễn, hàn uất kết,  trong người đàm quá thịnh, phong nội động sinh cấp kinh phong. Bệnh cấp kinh phong phát ra mau chóng, trong lòng bậm bực, mặt hồng, môi đỏ, hơi thở khò khè, thở gấp và khó chịu, hai hàm răng nghiến chặt, đại tiểu tiện bí, mạch hồng sắc.

   Theo y học hiện đại Cấp kinh phong thuộc phạm vị chứng trẻ em nóng sốt cao, mê man lên cơn kinh giật, khóc thét, đờm dãi kéo lên…Sau đây là một số bài thuốc cổ phương thường dùng chữa trẻ em cấp kinh phong:

1.-Nếu nhìn vật lạ, nghe tiếng lạ sợ hải quá sinh cấp kinh phong nên dùng:

Bài: THANH NHIỆT TRẤN KINH THANG gia giảm:

“Nghiệm Phương”

Sài hồ                                4g

Bạc hà                               4g

Mạch môn                        8g

Chi tử                                4g

Hoàng liên                       4g

Long đởm                        4g

Phục thần                         4g

Câu đằng                         4g

Đăng tâm                         4g

Trúc diệp                          4g

Cách dùng: sắc nước uống

Tác dụng thanh nhiệt, đinh tâm an thần, hòa vị…trị: kinh phong cấp.

Dẫn giải:

- Sài hồ, Câu đằng, Bạc hà tiết phong thấu tà.

- Đăng tâm, Chi tử thanh nhiệt giãi độc, bình can, Long đởm thanh can nhiệt.

- Đăng tâm, Trúc diệp, Hoàng liên thanh tâm nhiệt, an tâm thần.

- Mạch môn, Phục thần, Cam thảo hòa vị dưỡng chính.

Bệnh cấp kinh trong đó có uất nhiệt, ngoài gặp phong tà, lại vì kinh hãi mà thành bệnh, cho dùng thuốc này rất hay.

2.Nếu trẻ người nóng đàm nhiều… do uất nhiệt. phép trị trấn kinh an thần…nên dùng bài: AN THẦN TRẤN KINH GIA Giảm:

“Chứng trị chuẩn thằng”

Thiên trúc hoàng          20g

Phục thần                       20g

Đởm tinh                        12g

Táo nhân                        12g

Mạch môn                      12g

Xích thược                      12g

Đương quy                     12g

Bạc hà                            12g

Hoàng liên                     12g

Thần sa                          12g

Ngưu hoàng                  12g

Chi tử                              12g

Mộc thông                      12g

Long cốt                         12g

Thanh đại                         4g

Cách dùng: các vị tán nhỏ làm hoàn ngày uống 8g.

Công dụng: Trấn kinh an thần. Chủ trị: trẻ em kinh phong, kinh sợ gây té ngã đột ngột.

Dẫn giải:

- Đởm tinh, Thiên trúc hoàng hoá đàm.

- Bạc hà tiết phong.

- Hoàng liên, Thanh đại, Mộc thông, Ngưu hoàng, Chi tử thanh nhiệt, an thần.

- Táo nhân, Phục thần bổ tâm, an thần.

- Long cốt, Thần sa chấn kinh, an thần.

- Đương quy, Xích thược bổ huyết, hoà huyết.

- Mạch môn hoà âm sinh tân.

Bệnh cấp kinh do nội nhiệt, ngoại tà và do kinh sợ quá mà thành bệnh, uống bài này rầt hay. Bài này bổ túc cho bài trên.

3. Nếu do đàm nhiều sinh kinh phong: nên cho dung bài sau:

 NGƯU HOÀNG HOÀN gia giảm:

 “Kim giảm phương”

Đởm tinh                        20g

Chỉ thực                          20g

Bán hạ                            20g

Nha tạo                             8g

Đại hoàng                        1g

Cách dùng: các vị tán nhỏ, luyện mật ong viên, mỗi hoàn nặng 2g tuỳ theo tuổi mà cho trẻ dùng từ 1- 4 hoàn, sắc nước gừng làm thang.

Tác dụng: thanh nhiệt giải độc khai khiếu an thần. trị nhiệt nhập tâm bào, sốt cao hôn mê…

Dẫn giải: Bài này toàn những bài thuốc trục dàm hoá đàm. Bệnh Cấp kinh do đàm thịnh sinh kinh nên Đàm làm cốt. Đàm hết thì kinh sẽ khỏi.

4.Nhiệt quá mà sinh cấp kinh phong:

 Nên dùng Bài: LƯƠNG CÁCH TÁN gia giảm:

 “Cục Phương”

Hoàng cầm                      4g

Đại hoàng                        4g

Liên kiều                           4g

Mang tiêu                          4g

Cam thảo                         4g

Chi tử                                4g

Bạc hà                               4g

Trúc diệp                          4g

Cách dùng: Sắc uống với 1 bát rưỡi nước, lấy 5 phân cho nữa thìa mật ong vào, rồi lại đun sôi vài dạo nữa, rồi cho trẻ uống.

Tác dụng: tiết hỏa, nhuận tràng, tiết phong, giải độc…

Không có mồ hôi, thì gia thêm: Phòng phong 4g,Khương hoạt 4g

Dẫn giải:

- Hoàng cầm, Chi tử, Liên kiều lương cách tiết hoả.

- Đại hoàng, Mang tiêu thanh nhiệt nhuận tràng.

- Bạc hà thanh nhiệt tiết phong.

- Sinh cam thảo hoà trung giải độc.

Bệnh cấp kinh do nhiệt cực sinh phong, nên dùng bài này để thanh tiết đi.

5. Nếu người nóng … do phong nhiệt. Nên dùng bài sau: KHƯƠNG HOẠT TÁN gia giảm:

 “Chứng trị chuẩn thằng”

Khương hoạt                   4g

Phòng phong                   4g

Xuyên khung                    4g

Bạc hà                               4g

Thiên ma                          4g

Cương tàm                      4g

Cam thảo                         4g

Hoàng liên                       4g

Sài hồ                                4g

Tiền hồ                              4g

Chỉ xác                              4g

Cát cánh                           4g

Sinh khương            3phiến

Cách dùng: Sắc 1 bát rưỡi nước, lấy 5 phân thỉnh thoảng cho uống 1 ít.

Tác dụng: thanh nhiệt trấn kinh, khu phong...

Dẫn giải:

- Khương hoạt, Phòng phong, Bạc hà, Thiên ma, Cát cánh, Sài hồ, Cương tàm tiết phong khử tà

- Xuyên hoàng liên, Sinh cam thảo thanh nhiệt giải độc.

- Tiền hồ, Chỉ xác lợi khí hành trệ, bệnh mà còn nhẹ, dùng bài này.

6.Nếu do vừa đàm vừa nhiệt:  Nên dùng bài THANH NHIỆT HOÁ ĐÀM THANG gia giảm:

“Băng Ngọc Đường”

Quất hồng                        4g

Mạch môn                        4g

Bán hạ                              4g

Xích linh                           4g

Hoàng cầm                      4g

Trúc nhự                           4g

Sinh cam thảo                 4g

Xuyên liên                         4g

Chỉ xác                              4g

Cát cánh                           4g

Đảm tinh                           4g

Sinh khương            3phiến

Đăng tâm                 2thước

Cách dùng: Sắc với 1 bát rưỡi nước, lấy 1 nữa thỉnh thoảng cho uống 1 ít.

Tác dụng: trị trúng phong đàm nhiệt, thần chí không thanh, lưỡi rụt nói khó, tay chân tê dại...

Dẫn giải:

- Xuyên liên, Hoàng cầm thanh giải nhiệt độc.

- Quất hồng, Bán hạ, Trúc nhự, Chỉ xác, Đảm tinh hoá đàm lợi khí.

- Cát cánh tiết phong.

- Xích linh lợi thuỷ.

- Mạch môn, Sinh cam thảo hoà vị.

Bệnh Cấp kinh phong do đàm và nhiệt mà sinh ra, nên dùng bài này.

6-Nếu do Tâm kinh nhiệt:

Nên dùng bài ĐẠO XÍCH TÁN gia giảm

“Tiền Ất Phương”

Sinh địa                            4g

Mộc thông                         4g

Cam thảo                         4g

Đăng tâm thảo                4g

Tiên trúc diệp                   4g

Cách dùng: Sắc với 1 bát rưỡi nước, lấy 1 nữa thỉnh thoảng cho uống 1 ít.

Tác dụng: Thanh tâm, lợi thủy chữa các chứng bệnh tâm kinh nhiệt thịnh, mồm khát, mặt đỏ, người nóng bứt rứt, mồm lưỡi lở, tiểu tiện ít đỏ, có lúc tiểu tiện đau.

Tiên trúc diệp, Sinh địa thanh nhiệt ở huyết.

Mộc thông, Cam thảo thanh nhiệt ở khí và làm lợi tiểu tiện.